Bekamping van stigma in die werkplek en grondslae vir welstand
Die werksomgewing kan die toneel skep vir mense om hul geestesgesondheid beter te verstaan en die stigma uit die weg te ruim wat individue verhoed om na hulp te gryp wanneer dit die nodigste is.
Die tema vir vanjaar se Wêreld Geestesgesondheidsdag, wat op Donderdag, 10 Oktober 2024 herdenk word, is ‘Dit is tyd om geestesgesondheid in die werkplek te prioritiseer’.
“Ons geestesgesondheid bepaal ons selfbeeld, hoe ons dink, met ander verbind, stres hanteer, en ons prestasie in baie ander daaglikse aktiwiteite,” sê dr Lerato Motshudi, mediese bestuurder by Netcare Akeso.
“Dieselfde persoon sal baie verskillend funksioneer en reageer op stresvolle situasies, afhangende van of hulle optimaal gesond is, beide emosioneel en fisies, of as hulle oorweldig voel of onder die las van depressie, angs of dwelmgebruik gebuk gaan, om net ‘n paar voorbeelde te noem.
“Dit is maklik om te wil glo dat geestesongesteldheid nooit met ons, ons geliefdes of ons gewaardeerde kollegas kan gebeur nie, maar die waarheid is dat dit met enigiemand kan gebeur, en na raming het een uit elke vyf mense selfmoordgedagtes in hul leeftyd. Baie meer mense sukkel stilweg met ander geestesgesondheidskwessies wat hulle terughou om hul ware potensiaal in alle sfere van die lewe te verwesenlik,” sê sy.
“Ook ‘n geestesgesondheidskrisis soos ‘n paniekaanval kan skielik voorkom in iemand wat ten volle funksioneel was, maar sonder die nodige ondersteuning, kan dit soms uiteindelik hul vermoë om dit in die toekoms te hanteer, benadeel.
“Selfs onder mense wat sielkundig gesond is, hou tyd om na jou emosionele en geestelike gesondheid om te sien voordele in vir jou fisiese gesondheid, veerkragtigheid in moeilike situasies, die kwaliteit van jou verhoudings, en in die werkplek is dit geneig om te manifesteer in produktiwiteit, kreatiwiteit en betrokkenheidsvlakke.
“In die algemeen is geestesgesondheid ‘n noodsaaklike komponent van geluk, en werkgewers het ‘n gevestigde belang om bewustheid te bevorder en wanpersepsies oor geestesgesondheid aan te spreek.”
Megan Gonsalves, Netcare Akeso se krisislynbestuurder, sê in praktiese terme beteken dit om te verseker dat almal weet hoe om te herken wanneer hulle of iemand in hul kring dalk ondersteuning nodig het en hoe om toegang tot geestesgesondheidsdienste te kry.
“Weens verouderde idees en stigma wat met geestesgesondheid geassosieer word, voel mense ongelukkig soms nie gemaklik om oop te maak oor hoe hulle voel wanneer hulle agterkom dat hulle probleme begin ervaar nie. In sulke gevalle is die persoon geneig om sonder ondersteuning te bly en soek dikwels eers professionele hulp wanneer hul toestand vererger het, en die situasie voel asof dit buite beheer geraak het,” sê sy.
“Geestesgesondheid moet nooit gestigmatiseer word of beskou word as om loopbaanbeperkende gevolge te hê nie. Met groter bewustheid van geestesgesondheid en werkgewers wat hul deel doen om ‘n kultuur van begrip en openheid sonder vrees vir oordeel te bevorder, hoef dit nie die geval te wees nie. Dit gesê, diskresie en respek vir die privaatheid van die persoon is net so belangrik in geestesgesondheidsake as vir ander mediese toestande, miskien selfs meer as gevolg van die stigma.”
“Vroeë erkenning dat ons, onsself, of iemand wat ons ken, dalk met geestesgesondheid sukkel, vereis ‘n mate van kennis van hoe die wye spektrum van psigiatriese toestande gedrag kan beïnvloed,” sê dr Motshudi.
“Vroeë tekens van siekte is dikwels onbeskryflik, en die individu of mense rondom hulle kan agterkom dat hulle ‘nie hulself is nie’, soms op redelik subtiele maniere.”
Ses moontlike waarskuwingstekens vir geestesgesondheid:
Verandering in eetpatrone – Dit mag of mag nie opmerklik wees in gewigsverlies of gewigstoename nie.
Slaap merkbaar meer of minder as gewoonlik.
Veranderinge in bui – “Die persoon kan meer geïrriteerd voel as gewoonlik of aggressie, hartseer of ander tekens toon wat uit karakter is, wat oor weke aanhou en dalk nie ‘n verwagte reaksie op lewensgebeure nie,” sê dr Motshudi.
Sukkel om eenvoudige probleme op te los wat gewoonlik hanteerbaar sou wees.
Verlies aan begeerte om aktiwiteite te doen wat voorheen geniet is.
Tree anders op – “As iemand skielik sosiaal teruggetrokke raak of ‘n merkbare afwyking van hul gewone gedrag toon, soos om onlogiese besluite te neem of onnodige risiko’s te neem, is dit veranderinge wat die moeite werd is om op te let,” sê sy.
“Dit is baie belangrik om te onthou dat enige van hierdie waarskuwingstekens by enigiemand teenwoordig kan wees sonder om die teenwoordigheid van geestesongesteldheid aan te dui. Dit is eerder ‘n kombinasie van hierdie tekens en simptome, hul impak op ‘n persoon se funksionering, en die lengte van tyd en vordering wat kan dui op die moontlikheid van ‘n geestesgesondheidskwessie.
“Alhoewel slegs ‘n gekwalifiseerde gesondheidswerker geestesgesondheidsversteurings kan diagnoseer en geskikte behandelingsopsies kan verskaf, kan die aard van die toestande soos depressie dit moeiliker maak vir die persoon om die hulp te bekomwat hulle nodig het,” sê dr Motshudi.
As jy tekens sien dat jy, ‘n vriend, ‘n kollega of ‘n geliefde dalk nie regkom nie, voer ‘n eerlike gesprek daaroor en soek professionele ondersteuning voordat dinge agteruitgaan. Netcare Akeso se 24-uur Crisis Line se geregistreerde beraders is op enige tyd van die dag of nag beskikbaar by 0861 435 787 om te luister en jou te lei oor die opsies wat beskikbaar is vir geestesgesondheidsorg indien nodig.
Neem tyd om na te dink
Netcare Akeso bied ‘n aanlyn selfassesseringsinstrument om selfbewustheid aan te moedig as deel van die koestering van algehele welstand by https://www.netcare.co.za/netcare-akeso/self-assessment. “Die doel van hierdie selfassesseringsinstrument is om ‘n nuttige gids te verskaf om te besin oor aspekte van jou eie emosionele welstand, en om insigte te verkry wat nuttig kan wees in verdere gesprek met ‘n geestesgesondheidswerker indien nodig, of om ‘n mens se eie geestesgesondheid te optimaliseer, ” voeg Gonsalves by.
“In die meeste gevalle, hoe vroeër moontlike geestesgesondheidsbekommernisse geïdentifiseer word, hoe beter in terme van die opsies, spoed en doeltreffendheid van behandeling. Om selfbewus te wees asook uit te kyk vir ander in ons daaglikse lewens, kan help om die geestelike welstand van almal te verbeter.”
Gereedskapkis vir die werkplek: Geestesgesondheidsbewustheid
Praat daaroor – “Een van die beste maniere om stigma af te breek, is om openlik oor geestesgesondheid en geestesongesteldheid te praat. Sulke gesprekke laat verkeerde inligting na vore kom, soos algemeen gebruikte woorde wat mense onbewustelik gebruik om na mense met geestesongesteldheid te verwys, en dit bied ‘n geleentheid vir verkeerde persepsies om uitgedaag te word,” sê dr Lerato Motshudi, mediese bestuurder van Netcare Akeso.
Almal vir een en een vir almal – Moedig spanne aan om uit te kyk vir hul spanmaats in opgewekte tye van hul geestelike welstand, sowel as by tye wanneer iemand sukkel en dalk ‘n bietjie ondersteuning nodig het. Sommige mense laat nie blyk dat hulle sukkel nie en kan voortgaan om optimisties op te tree. Niemand is bekommerd oor ‘n opgewekte vriend nie, want daar word verkeerdelik aanvaar dat hulle oukei is.
Doen moeite om almal in te sluit – “Isolasie is die teenoorgestelde van wat vereis word vir enigiemand om gesond, gelukkig te wees en verbind te voel. Hou kontak met jou kollegas en let op wanneer iemand nie hulself is deur vir hulle te wys dat hulle waardeer en ondersteun word nie, selfs al het hulle tans ‘n moeilike tyd.”
Gereelde onthounotas – Om te verseker dat geestesgesondheid die hele jaar in ons gedagtes bly, oorweeg gereelde praatjies en plaas plakkate op kantoorkennisgewingsborde met hulpbronne om vertroulik toegang tot professionele geestesgesondheidsondersteuning te verkry.
Grondslae van geestelike en fisiese gesondheid – Om alle werknemers bewus te maak van hoe om geestelik gesond te wees, sal ‘n positiewe uitwerking op geestelike en fisiese gesondheid hê, wat mense in staat stel om in alle sfere van die lewe te floreer. Dit is ook belangrik om op die kultuur van die breër organisasie te fokus om te verseker dat dit geestelike welstand bevorder.
“Om te fokus op oefening, voldoende slaap, goeie voeding, goeie sosiale en gesinsverbindings, en bewustheid as deel van ‘n gebalanseerde leefstyl is die steunpilare van ‘n gesonder geestelike toestand van wese,” sê dr Motshudi.
Maak tyd vir bewustheid
“Die mees basiese hulpmiddel in geestesgesondheid en welstand is bewustheid, wat die vermoë is om teenwoordig te wees in elke oomblik,” sê dr Lerato Motshudi, mediese bestuurder by Netcare Akeso, die geestesgesondheidsorgafdeling van die Netcare Groep.
“Bedagsaamheid verg oefening en intensionaliteit en behels om bewustelik bewus te wees van jou gedagtes, gevoelens en ongemak sonder om te oordeel of dit ‘aanvaarbaar’ is of nie. Dit is nie moontlik om altyd bedag te wees nie, maar probeer om dit so gereeld as moontlik te doen wanneer jy dit onthou.
“Die meeste van ons verstandelike probleme spruit voort uit skuldgevoelens, oorweldiging, te voel dat ons geoordeel word, ontoereikend, uitgelaat of ongewens voel, ens. Ons is geneig om hiervoor te vergoed op maniere wat spanning in ons verstand en liggame skep, en dit kan manifesteer in vernietigende gedrag, verslawing en ander skadelike gevolge.
“Die beoefening van bewustheid help ons om waar te neem, te reguleer en sin te maak van waardeur ons gaan en hoekom, en skep ‘n gesonde tydperk wat ons toelaat om te kies hoe ons reageer, eerder as om impulsief te reageer. Om tyd te neem vir bewustheid is een van die eenvoudigste dog mees doeltreffende maniere om in ons eie geestelike welstand te belê, en dit is elke dag binne bereik van almal. As bedagsaamheid egter selfs meer angs skep, stop dit dan en praat met ‘n professionele persoon daaroor,” sluit dr Motshudi af.