In ‘n poging om maatskappye in nood te bekamp en werkverliese te voorkom, het die Departement van Indiensneming en Arbeid sy begroting vir tydelike werkgewer-werknemerverligtingskema (TERS) aansienlik verhoog van R400 miljoen tot R2,4 miljard vir die huidige boekjaar.
In ‘n verklaring wat uitgereik is, het die departement gesê hierdie beduidende hupstoot is daarop gemik om maatskappye in nood te help en werknemers-afleggings te voorkom te midde van onstabiele ekonomiese toestande, soos onthul deur Nomakhosazana Meth, minister van indiensneming en arbeid.
TERS is ‘n ingryping deur die departement wat vir tot 12 maande finansiële bystand verleen aan maatskappye in nood. Die skema stel werkgewers in staat om werknemers te behou deur hul salarisse te dek terwyl die maatskappy daarop fokus om ‘n omkeerstrategie te implementeer om operasioneel te bly.
Gedurende hierdie tydperk word daar slegs van werkgewers vereis om werknemers se maatskaplike koste soos voorsorgfonds- en mediesefondsbydraes te dek.
Produktiwiteit SA, ‘n entiteit onder die departement, bied omkeerstrategie-oplossings aan maatskappye in nood.
Minister Meth het maatskappye wat finansiële uitdagings ervaar, aangemoedig om aan die skema deel te neem sodra hulle tekens van nood opmerk.
“Die aard en graad van nood sal objektief gemeet word deur aanwysers, insluitend maar nie beperk nie tot ‘n afname in inkomste. Die aansoekproses vir TERS begin by die Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie (KVBA) en is heeltemal gratis. Daar is geen aansoek-, aanvangs- of administrasiefooie vereis nie,” het Meth gesê.
‘n Enkele beoordelingskomitee wat deur die KVBA geadministreer word, evalueer alle TERS-aansoeke vir geskiktheid deur ‘n kombinasie van aanwysers te gebruik.
Rasionaal vir die begrotingsverhoging
Die uitgebreide begroting kom in reaksie op die land se voortdurende ekonomiese uitdagings, wat tot aansienlike werksverliese oor verskeie sektore gelei het.
Onlangse verslae van die KVBA onthul dat hoewel 14 887 poste deur intervensies gedurende die 2023/2024-boekjaar gered is, meer as 22 500 werknemers steeds afgelê is.
Die aantal werksverliese, veral in sleutelbedrywe, het ‘n aanpassing in die begroting genoodsaak om TERS te verbeter.
“Die verhoging in die TERS-begroting is ‘n proaktiewe reaksie op wisselvallige ekonomiese neigings wat die lewensbestaan van verarmde werkers en die volhoubaarheid van besighede bedreig. Ons doelwit is om werk te behou en maatskappye te ondersteun wat finansiële probleme ondervind.
“Verder het die toename in die skema se kapasiteit ten doel om die risiko van verdere afleggings te verminder en ekonomiese stabiliteit te ondersteun,” het Meth gesê.
Die hoogste aantal werksverliese is in die volgende sektore aangeteken:
- Mynbou: 5 153 werkverliese.
- Vervaardiging: 2 125 werkverliese.
- Telekommunikasie: 1 680 werksverliese.
Sedert sy ontstaan, was TERS instrumenteel in die ondersteuning van ‘n wye reeks nywerhede wat erg deur ekonomiese uitdagings geraak is.
Die volgende sektore het veral by die skema baat gevind:
- Gasvryheid en toerisme: hotelle, restaurante en reisagentskappe wat deur verminderde toerisme geraak word.
- Vervaardiging: fabrieke ervaar verminderde vraag en voorsieningsketting ontwrigtings.
- Kleinhandel: nie-noodsaaklike kleinhandelbesighede wat verminderde verbruikersbesteding in die gesig staar.
- Vervoer: busdienste en logistieke maatskappye wat te doen het met verminderde bedrywighede.
TERS het die behoud van honderde duisende poste gefasiliteer deur salarisondersteuning te bied aan werknemers wat andersins afgelê kon word. Dit speel steeds ‘n beduidende rol in die stabilisering van die ekonomie gedurende onstuimige tye, en verseker ‘n vinniger pad na herstel deur die finansiële las op maatskappye te verlig.
Aansoekvereistes
Werkgewers wat wil deelneem aan die TERS-skema sal vereis word om dokumentêre bewyse vir evaluering te verskaf:
- Geouditeerde Finansiële Jaarstate vir die afgelope twee finansiële jare.
- Onafhanklik hersiene finansiële jaarstate vir maatskappye wat nie wetlik vereis word om geoudit te word nie, wat die afgelope twee finansiële jare dek.
- Bestuursrekeninge wat onafhanklik nagegaan is met vergelykende syfers indien die jongste finansiële state ouer as drie maande is.
- Beëindiging van Kontrak en Bankstaat vir individuele aansoekers.
- Besigheidsgeval wat die snellers vir nood uiteensit en voorgestelde regstellende aksies.
Met die uitgebreide begroting het die departement gesê hy hoop dat meer besighede aan die skema sal deelneem, wat verdere werkverliese sal voorkom en help om veerkragtigheid binne Suid-Afrika se ekonomiese landskap te bou.