Dr Bavi Vythilingum
Omsigtigheid en hoop in terapeutiese ketamien
Aanvanklik geïdentifiseer in die vroeë 1960’s vir sy narkose-eienskappe in veeartsenykundige gebruik, is ketamien nou gelys op die Wêreldgesondheidsorganisasie se lys van noodsaaklike medisyne. Dit is ook oor dekades heen misbruik vir sy eienskappe. Met ‘n gebalanseerde siening en versigtige benadering kan ketamien potensieel lewensreddende toepassings in psigiatriese medisyne hê.
Psigiater Dr Bavi Vythilingum praktiseer by Netcare Akeso Kenilworth en Ukukhanye Wellness, ‘n psigiater-geleide ketamienkliniek wat fokus op bewysgebaseerde etiese ketamienbehandeling.
Sy beklemtoon die nut daarvan vir sekere pasiënte, maar waarsku ook gesondheidsorgpraktisyns en die algemene publiek oor verkeerde inligting en onvanpaste gebruik van die middel. “Ketamien is ‘n farmakologies nuwe behandeling met bewese doeltreffendheid in ernstige depressiewe versteuring. Dit is een van die eerste nie-monoaminergiese behandelings, wat beteken dat dit nie die balansering van hormone soos serotonien of norepinefrien behels nie.
“Daar is groot veiligheidskwessies wanneer dit onverantwoordelik of onwettig gebruik word, selfs in beheerde, gelisensieerde psigiatriese omgewings. Dit is noodsaaklik dat dit slegs in ooreenstemming met die kliniese riglyne toegedien word aan toepaslike pasiënte waar alles anders nie verligting gebring het vir behandelingsweerstandige depressie of bipolêre depressie, selfmoord of posttraumatiese stresversteuring nie.”
Dr Vythilingum wys daarop dat minder as 15% van mense met behandeling-weerstandige depressie remissie bereik met hoofstroom antidepressante terapieë. “Wanneer daar veral selfmoordneigings is, kan die bedreiging wat dit vir die lewe inhou, vir sommige individue vereis dat nuwe terapieë soos ketamien oorweeg moet word.
“Dit kan egter nie oorbeklemtoon word dat daar gevare en potensiaal vir nadelige risiko’s is nie en, soos enige medikasie, kan dit in die verkeerde hande potensieel lewensgevaarlik wees. Ketamien stimuleer die hart om vinniger te klop en kan bloeddruk verhoog, wat byvoorbeeld hartaanvalle kan veroorsaak by mense wat geneig is om kwesbaar te wees.”
Met verloop van tyd word ketamiengebruik ook geassosieer met nadelige simptome wat die onderste urienweg en genitourinêre toksisiteit beïnvloed, soos moontlike nierskade. Dit is ook nie veilig vir gebruik tydens swangerskap of borsvoeding nie.
“Wanneer ketamien klinies vir ‘n spesifieke pasiënt aangedui word, en toegedien word deur ‘n toepaslik gekwalifiseerde mediese persoon, is dit belangrik om die persoon se kardiovaskulêre status te monitor en te verseker dat gevorderde kardiale lewensondersteuning byderhand is in geval van ‘n noodgeval.”
Die pasiënt moet ook professioneel ondersteun word deur ‘n toepaslik opgeleide en ervare psigiater aangesien daar ‘n lae risiko van psigose is. By hoër dosisse, wat soms vir narkose in noodgevalle gebruik word, kan dissosiasie voorkom.
“Dit is egter interessant om daarop te let dat dissosiasie nie nodig is om die antidepressante effekte van ketamien te bereik nie. Dit word ondersteun deur ‘n groeiende groep internasionale psigiatrie-navorsing,” sê dr Vythilingum.
Alhoewel dit kortwerkend is, kan die persoon se kognitiewe funksies benadeel word, en hulle moet nie voor die volgende dag bestuur nie – daarom moet vervoer ná die behandeling gereël word.
“Daar is verskeie maniere om ketamien toe te dien. Vir behandelingsweerstandige depressie is daar ondubbelsinnige, vinnige beduidende doeltreffendheid met intraveneuse infusie op kort tot mediumtermyn. Onafhanklik van ketamien se effek op depressiewe simptome, ervaar pasiënte ook vinnige vermindering van selfmoordgedagtes en -gedrag, en hierdie terapeutiese effek kan tot ses weke voortduur met herhaalde dosering.
Ketamine se ontspanningsgebruik vir sy psigedeliese effekte wek pertinente kommer oor die risiko vir misbruik, en dit is waar pasiëntkeuse die sleutel is. “Dit is belangrik om daarop te let dat daar geen bewyse is wat ‘n verhoogde risiko vir substansgebruiksversteurings na terapeutiese ketamienpsigiatriese behandeling voorstel nie.
“Deurlopende geestesgesondheidsondersteuning, insluitend psigiatriese bestuur en opvolg vir pasiënte met gemoedsversteurings, moet as ‘n noodsaaklike deel van die behandelingsplan beskou word. Dit lyk asof ketamien nie langtermynverligting bied nie en verdere opsies sal dalk oorweeg moet word as deel van die veelvlakkige en dikwels lewenslange reis van mense wat aan behandelingsweerstandige depressie en ander aanhoudende geestesgesondheidsversteurings ly,” sluit dr Vythilingum af.
