Die Spesiale Ondersoekeenheid (SOE) is gemagtig om bewerings van ernstige wanadministrasie by Transnet te ondersoek, insluitend die heraanstelling van die voormalige HUB van Transnet Freight Rail Siyabonga Gama.
Dit nadat president Cyril Ramaphosa proklamasies 181, 182, 183 en 184 van 2024 onderteken het wat die SOE gemagtig het om bewerings van ernstige wanadministrasie binne Transnet, die Gautengse provinsiale departement van menslike nedersettings, die Umzumbe Plaaslike Munisipaliteit en Masilonyana Plaaslike Munisipaliteit te ondersoek, asook enige finansiële verliese wat die staat gely het.
Proklamasie 184 van 2024
Proklamasie 184 van 2024 magtig die SOE om bewerings van ernstige wanadministrasie te ondersoek wat verband hou met Siyabonga Gama se heraanstelling as Hoof Uitvoerende Beampte van Transnet Freight Rail in Februarie 2011 en die betaling van Gama se regskoste ná sy heraanstelling.
Dit sluit enige ongemagtigde, onreëlmatige of verkwistende uitgawes in wat Transnet aangegaan het rakende hierdie aangeleenthede.
“Die SOE is ook gemagtig om bewerings van ernstige wanadministrasie in die verkryging van of kontraktering vir goedere, werke of dienste van gehuurde akkommodasie deur Transnet en betalings wat daaromtrent gemaak word te ondersoek op ‘n wyse wat uitdruklik ondersoek of Transnet-amptenare of -agente korrup of onnodig opgetree het om hulself of ander bevoordeel, wat lei tot ongemagtigde, onreëlmatige, vrugtelose en verkwistende uitgawes of finansiële verliese vir Transnet,” het Kaizer Kganyago, SOE-woordvoerder, gesê.
Kganyago het gesê die SOE sal ook ondersoek instel na enige ongemagtigde, onreëlmatige of vrugtelose en verkwistende uitgawes wat aangegaan is deur of verliese wat Transnet of die staat gely het oor die kontrak vir sekuriteitsdienste wat verband hou met kabeldiefstal en die voorkoming van kriminele aktiwiteite teen Transnet Freight Rail.
Die kontrak is toegeken aan Abalozi Security Risk Advisory Services (Pty) Limited (voorheen bekend as General Nyanda Security Advisory Services (Edms) Beperk).
“Die Proklamasie dek bewerings van onwettige en onbehoorlike gedrag wat tussen 1 Januarie 2007 en 13 September 2024 plaasgevind het, sowel as enige verwante aktiwiteite voor 1 Januarie 2007 én na die datum van die Proklamasie wat relevant is vir die aangeleenthede wat ondersoek word, of dieselfde persone, entiteite of kontrakte behels,” het Kganyago gesê.
Proklamasie 183 van 2024
Proklamasie 183 van 2024 magtig die SOE om bewerings van wanadministrasie in die verkryging van sewe kontrakte by die Umzumbe Plaaslike Munisipaliteit in die KwaZulu-Natal Provinsie te ondersoek.
Die tenders wat onder die loep geneem word, sluit die bou van die Umzumbe munisipale kantore in; rehabilitasie van die Qwabe-, Cabhane-, Mabheleni-, Magabha-, Sgananda- en Ndletshe-weg; konstruksie van die Isipofu Toegangspad; konstruksiewerk by die Ntelezi Msani Erfenissentrum; konstruksie van die Nkanini Binnenshuise Sportsentrum; konstruksie van die Ntatshana-toegangspad en -brug; en die drie-jaar Elektrifikasie Turnkey Project (2015 tot 2018), deur of namens die munisipaliteit.
“Die SOE sal enige ongemagtigde, onreëlmatige, vrugtelose of verkwistende uitgawes wat deur die munisipaliteit of die staat aangegaan is, ondersoek. Die ondersoek sal ook enige onwettige of onbehoorlike optrede deur munisipaliteit se amptenare, werknemers, verskaffers, diensverskaffers of enige ander betrokke partye dek.
“Boonop sal die ondersoek die prestasie, swak prestasie, gebrekkige prestasie, of laat prestasie deur die diensverskaffers wat deur die munisipaliteit aangestel is, ondersoek rakende die dienste wat gelewer, uitgevoer of gelewer word as deel van die projekte,” het Kganyago verduidelik.
Die Proklamasie dek bewerings van onwettige en onbehoorlike gedrag wat tussen 1 Januarie 2013 en 13 September 2024 plaasgevind het, asook enige verwante aktiwiteite voor 1 Januarie 2013 en na die datum van die Proklamasie wat relevant is vir die aangeleenthede wat ondersoek word, of wat dieselfde persone, entiteite of kontrakte behels.
Proklamasie 182 van 2024
Proklamasie 182 van 2024 beveel die SOE om bewerings van wanadministrasie met twee tenders by die Masilonyana Plaaslike Munisipaliteit te ondersoek.
Die ondersoek sal kyk of munisipale amptenare, insluitend diensverskaffers, of enige ander betrokke partye hulself of ander onbehoorlik bevoordeel het, wat kon lei tot ongemagtigde, onreëlmatige of vrugtelose en verkwistende uitgawes of finansiële verliese vir die munisipaliteit.
Kganyago het gesê die kontrakte wat onder die loep geneem word, sluit die opknapping van Brandfort-waterbehandelingswerke en rouwaterpompstasies in; en opgradering van Brandfort Sportsentrum Fase II.
“Die Proklamasie dek bewerings van onwettige en onbehoorlike gedrag wat tussen 1 Mei 2020 en 13 September 2024 plaasgevind het, sowel as enige verwante aktiwiteite voor 1 Mei 2020 en na die datum van die Proklamasie wat relevant is vir die aangeleenthede wat ondersoek word, of dieselfde persone, entiteite of kontrakte behels,” het Kganyago gesê.
Proklamasie 181 van 2024
Proklamasie 181 van 2024 gee die SOE opdrag om bewerings van wanadministrasie van twee tenders in die Gautengse provinsiale departement van menslike nedersetting te ondersoek.
Die SOE sal kontrakte ondersoek, insluitend die verkryging van, of kontraktering vir, goedere, werke en dienste vir die bou van 150 ablusie- en sanitasie-infrastruktuur en fasiliteite by Sicelo Shiceka informele nedersetting: Fase 1 en Evaton, en die verkryging van, of kontraktering vir goedere, werke en dienste oor die bou van 180 loop-eenhede by Sicelo Shiceka uitbreiding vyf.
Die ondersoek sal ook vasstel of die betalings vir hierdie kontrakte aan die nasionale tesourie-riglyne voldoen het en vasstel of die betalings onreëlmatige, vrugtelose en verkwistende uitgawes of finansiële verliese vir die munisipaliteit of die staat was.
Kganyago het gesê die Proklamasie dek bewerings van onwettige en onbehoorlike gedrag wat tussen 1 April 2017 en 13 September 2024 plaasgevind het, sowel as enige verwante aktiwiteite voor 1 April 2017 en na die datum van die Proklamasie wat relevant is tot die aangeleenthede wat ondersoek word, of die dieselfde persone, entiteite of kontrakte behels.
“Behalwe om wanadministrasie, korrupsie en bedrog te ondersoek, sal die SOE sistemiese mislukkings identifiseer en maatreëls aanbeveel om toekomstige verliese te voorkom. In ooreenstemming met die Wet op Spesiale Ondersoekeenhede en Spesiale Tribunale 74 van 1996 (SOE-wet), sal die SOE enige bewyse van kriminele optrede wat tydens sy ondersoek aan die lig gebring is, na die Nasionale Vervolgingsgesag (NVG) verwys vir verdere optrede.
“Die SOE is ook ingevolge die SOE-wet gemagtig om ‘n siviele aksie in die hooggeregshof of ‘n spesiale tribunaal in sy naam te inisieer om enige oortreding wat tydens sy ondersoek geïdentifiseer is as gevolg van dade van korrupsie, bedrog of wanadministrasie aan te spreek,” het Kganyago verduidelik.
