Die Raad van die Landbank het die suksesvolle voltooiing van ‘n skuldherstruktureringsoplossing met al sy leners aangekondig.
Die bank het Maandag by ‘n media-inligtingsessie in Pretoria gesê amptelike kennisgewings is uitgereik wat die implementering van die oplossing en die bank se strategiese rigting vorentoe aandui.
Die ooreenkoms wat met die Landbank se internasionale en plaaslike leners bereik is, sal die bank die heersende skuldwanbetaling wat in April 2020 plaasgevind het, regstel, het die Landbank-raadsvoorsitter, Thabi Nkosi, gesê.
Nkosi het gesê ná die ondertekening van wetlike ooreenkomste en die nakoming van alle voorwaardes, sal die skuldherstruktureringsoplossing op 16 September 2024 in werking tree, wat die Landbank se skuldwanbetalingsposisie effektief beëindig.
Sy het gesê die skuldherstrukturering strek oor veelvuldige finansiële areas van al die bank se leners, en verseker billike behandeling van al die leners, ongeag die tipe skuld wat gehou word, en hul regulasies.
“Geskeduleerde terugbetalings aan leners sal elke ses maande tot Maart 2028 plaasvind. Die regering se ekwiteitbydrae sal ‘n kritieke rol in hierdie plan speel en Landbank op ‘n volhoubare pad vorentoe posisioneer,” het Nkosi verduidelik.
Nkosi het erken dit was een van die mees ingewikkelde en uitgebreide skuldherstruktureringspogings in Suid-Afrika se finansiële geskiedenis.
Die koördinering van ‘n groot aantal uitleners, insluitend plaaslike uitleners, ‘n multilaterale ontwikkelingsfinansieringsinstelling en internasionale banke, sowel as die verskillende tipes skuldinstrumente en ampstermyne, het bygedra tot die uitdaging.
“Gelukkig het alle partye merkwaardige geduld en goeie trou met leners getoon wat ‘n ‘op-hou-reëling’ gerespekteer het, aangesien die bank sy skuld versuim het. Ons glo die oplossing wat ons bereik het, is in die beste belang van alle belanghebbendes en die landbousektor,” het Nkosi gesê.
Enoch Godongwana, minister van finansies, het namens die regering gesê die regering is bekommerd oor die uitwerking wat die uitgerekte onderhandelingsproses op die bank se uitleenaktiwiteite het, wat noodsaaklik is vir die sosio-ekonomiese impak van die bank op die Suid-Afrikaanse ekonomie, en veral die landbousektor.
Die Minister het gesê op sy fleur het die Landbank R45 miljard bygedra tot die bank se landbouskuldfinansiering, wat ‘n deel van ongeveer 28% van die Suid-Afrikaanse boerderyskuld verteenwoordig.
Sedert die skuldwanbetaling het die bank meer as 60% van sy skuld terugbetaal. Dit is bereik deur kontantopbrengs uit ‘n doelbewuste vermindering van die bank se leningsboek, wat van R45,2 miljard in Maart 2020 tot R17 miljard teen Junie 2024 verminder het.
Ondanks die afskaling het Landbank in Oktober 2022 beperkte uitleenaktiwiteite hervat deur die Gemengde Finansieringskema, wat ondersteun word deur toelae van die Departement van Landbou.
“Terwyl ons bewus was van die bank se behoefte aan staatsondersteuning om hom te help om uit sy skuldwanbetaling te kom, was ons ook bewus van die feit dat ‘n groot deel van die bank se skuldherstruktureringsoplossing gedryf sou word deur die bank se eie geïnisieerde regstellende maatreëls,” het Godongwana gesê.
Deur sy eie kontantvloei uit invorderings en kliënteskikkings het Godongwana gesê die bank was in staat om 60% van sy finansieringsverpligtinge terug te betaal sedert die skuldwanbetaling.
“Die regering het R10 miljard verskaf om die situasie te stabiliseer en die staat se voorwaardelike aanspreeklikhede te verlig deur die vereffening van die staatsgewaarborgde leners, en om R3,7 miljard uit hierdie fondse aan die gemengde finansieringskema toe te wys om die bank se landbou-ontwikkeling- en transformasiemandaat te ondersteun.
“Ons het ook verseker dat die bank selfhelpmaatreëls gevind het terwyl fiskale ondersteuning tot die minimum beperk is. Om vorentoe te beweeg, bly die bank se finansieringsmodel ’n prioriteit,” het Godongwana gesê.
Hy het bygevoeg dat met die aanspreeklikheidsoplossing afgehandel, wou die regering hê die bank moet voldoen aan die beloftes wat in sy skuldherstruktureringsooreenkoms uiteengesit word en ‘n proses begin om sy befondsingstruktuur aan te spreek sodat “ons onsself nooit weer in ‘n soortgelyke posisie bevind nie”.
“’n Nouer verhouding en samewerking tussen die bank en die Departement van Landbou, sowel as alle relevante staatsdepartemente en -entiteite, is nodig om te verseker dat gekoördineerde pogings en skaalvoordele van die staat se entiteite en die private sektor aangewend word om effektiewe impak te lewer in die landbousektor,” het Godongwana gesê.
Met die aanspreeklikheidsoplossing gefinaliseer, is die Landbank nou gefokus op die uitvoering van sy omkeerstrategie om sy mandaat te implementeer en om ontwikkeling en transformasie binne die landbousektor te dryf.
Die bank het gesê die nuwe bedryfsmodel, gelei deur die HUB en die uitvoerende span, met sterk direksiesteun, “sal sentraal tot hierdie reis wees”.
