President Cyril Ramaphosa het Proklamasie 172 van 2024 onderteken wat die Spesiale Ondersoekeenheid (SOE) magtig om bewerings van ernstige wanadministrasie in die O.R Tambo-distriksmunisipaliteit in die Oos-Kaapprovinsie te ondersoek en om enige finansiële verliese wat deur die staat of die munisipaliteit gely is, te verhaal.
Proklamasie 172 van 2024 magtig die SIU om die aankope van vyf watervoorsieningstrukture te ondersoek. Die SIU sal bewerings van ernstige wanadministrasie vir die volgende kontrakte ondersoek:
- die konstruksie van die Signal Hill Reservoir en die aanstelling van Amatola Waterraad in 2019 en ‘n beweerde onreëlmatige betaling wat in 2020 aan Amatola gemaak is.
- die konstruksie van die Manduli Grootmaatwaterskema en die aanstelling van Ginasonke Ingenieurs en ‘n beweerde onreëlmatige betaling wat in 2019 aan Ginasonke gemaak is.
- die konstruksie van die Mganduli-grootmaatwaterskema en die aanstelling van Khwalo’s Construction en ‘n beweerde onreëlmatige betaling wat in 2019 aan Khwalo gemaak is.
- die verskaffing en installering van ‘n pomp by Mhlontlo Cluster 1 en die aanstelling van Valotone 94 CC en Phoenix Tanks (Pty) Ltd in 2019 en ‘n beweerde onreëlmatige betaling wat in 2019 aan die diensverskaffers gemaak is.
- die elektrifisering van die Mthathadam en Highbury, en die bou van die Thornbill Clear Water Pompstasie, en die beweerde onreëlmatighede rakende betaling van Amatola vir hierdie projekte in 2018 en 2019.
Die SIU sal ook ondersoek instel na enige ongemagtigde, onreëlmatige, vrugtelose of verkwistende uitgawes wat deur die departement of die staat aangegaan is.
Die omvang van die ondersoek dek ook enige onwettige of onbehoorlike optrede deur departementele amptenare of werknemers, die toepaslike verskaffers of diensverskaffers, of enige ander persoon of entiteit wat die belange van die publiek ernstig benadeel het.
Verder sal die ondersoek ook vasstel of daar enige onwettige bewilliging of besteding van openbare geld was.
Die Proklamasie dek bewerings van onwettige en onbehoorlike gedrag wat plaasgevind het tussen 1 Januarie 2018 en 16 Augustus 2024.
Benewens die ondersoek na wanadministrasie, wanpraktyke, korrupsie en bedrog, sal die SIU stelselfoute identifiseer en sistematiese aanbevelings maak om maatreëls te verbeter om toekomstige verliese te voorkom.
In ooreenstemming met die Wet op Spesiale Ondersoekeenhede en Spesiale Tribunale 74 van 1996 (SOE-wet), sal die SOE enige bewyse wat dui op kriminele optrede wat dit tydens sy ondersoeke aan die lig bring, na die Nasionale Vervolgingsgesag (NVG) verwys vir verdere optrede.
Die SIU word deur die SIU-wet bemagtig om siviele stappe in die hooggeregshof of ‘n spesiale tribunaal in sy naam in te stel om enige wangedrag wat tydens sy ondersoek aan die lig gebring is, veroorsaak deur dade van korrupsie, bedrog of wanadministrasie reg te stel.
