Dr Velenkosini Matsebula
Senior lektor in Ontwikkelingsfinansiering aan Stellenbosch Bestuurskool.
Elke jaar is die 20ste November ‘n herinnering aan hoe ver agter Afrika se industrialisasie teenoor die res van die wêreld is.
Terwyl ons die Afrika-industrialiseringsdag vier, word ons nie net die geleentheid gebied om die kontinent se merkwaardige vordering oor die afgelope paar dekades te beskou nie, maar ook om die uitdagings wat vooruitgang en ekonomiese transformasie belemmer, te erken en moontlike oplossings te identifiseer.
Die Afrika-kontinent word gekonfronteer met volgehoue sosio-ekonomiese en ontwikkelingsuitdagings. Industrialisering bied oplossings aan die meeste, indien nie almal nie, as ‘n sleutelfaktor vir werksgeleenthede, ‘n bewese drywer vir armoedevermindering en finansiële insluiting.
Dit verhoog ekonomiese produktiwiteit wat lei tot ‘n meer robuuste formele finansiële sektor. Wanneer nywerhede floreer, word stabiele werksgeleenthede geskep, wat individue toegang tot formele finansiële dienste, soos transaksionele en spaarrekeninge, kredietfasiliteite, beleggings en versekering gee.
Hierdie finansiële insluiting speel ‘n deurslaggewende rol vir huishoudings en klein besighede om hul risiko’s beter te bestuur, hul daaglikse verbruik te stroomlyn en in hul toekoms te belê.
Afrika se ekonomiese landskap word egter gekenmerk deur ‘n buitensporige fokus op die primêre sektor (veral landbou en ontginningsbedrywe) en tersiêre sektor (hoofsaaklik die finansiële en dienste-industrieë), wat ‘n vakuum binne die sekondêre sektor (vervaardiging en nywerheid) laat.
Alhoewel hierdie sektore deurslaggewend is, het hulle dikwels nie die vermoë om die breë-gebaseerde ekonomiese ontwikkeling te verseker wat nodig is om die uitdagings wat Afrika in die gesig staar, die hoof te bied nie.
Die vermiste vervaardigings- en nywerheidsektore is sentraal tot die Afrika-inklusiewe agenda. Volgens die African Development Bank dra die Afrika-vervaardigingsektor slegs sowat 11% by tot die vasteland se bruto binnelandse produksie (BBP), vergeleke met die meer as 30% wat in ander ontwikkelende ekonomieë gesien word.
Boonop dra die vasteland ‘n aandeel van net 1,9% tot globale vervaardiging by.
Hierdie sekondêre sektor-tekort dra grootliks by om Afrika onderontwikkel te hou, veral omdat dit ‘n duidelike aanduiding is dat die vasteland sterk afhanklik is van ingevoerde voltooide produkte, dat dit buitelandse valutareserwes dreineer en plaaslike nywerhede onderdruk.
Die vermiste sekondêre sektore is betekenisvol vir Afrika vanweë hul potensiaal vir werkskepping. Industrialisering dryf vinnige werkskepping aan, veral vir die jeug, wat ‘n beduidende deel van Afrika se bevolking uitmaak.
Deur vervaardiging en nywerheid uit te brei, kan die jeugdige Afrika-arbeidsmag geabsorbeer word, werkloosheid verminder word en die energie en kreatiwiteit van jongmense na produktiewe aktiwiteite gekanaliseer word.
Vir Afrika om sy volle potensiaal te ontketen, moet die volgende struikelblokke vir industrialisasie aangespreek word:
Onvoldoende infrastruktuur: Volgens die Internasionale Energieagentskap (IEA) se 2023 World Energy Outlook het die aantal Afrika-mense sonder elektrisiteit teen 2022 600 miljoen bereik, van 580 miljoen in 2019.
Hierdie krisis belemmer die ontwikkeling van vervaardigingsbedrywe wat betroubare kragvoorsiening benodig. Ander onvoldoende infrastruktuur wat industriële groei belemmer, sluit vervoer en digitale konnektiwiteit in.
Om dit aan te spreek, is daar ‘n behoefte aan ‘n doelbewuste belegging in infrastruktuurontwikkeling tussen regerings, ontwikkelingsvennote en die private sektor. Openbare-private vennootskappe kan help om die finansieringsgaping te oorbrug.
’n Fokus op strategiese beleggings in arbeidsintensiewe bedrywe, soos landbouverwerking en ligte vervaardiging, is ’n goeie beginpunt.
Finansiële insluiting: Toegang tot bekostigbare finansiering is ‘n groot uitdaging vir baie Afrika-entrepreneurs, veral dié in die informele sektor.
Streng vereistes soos kollateraal deur finansiële instellings sluit ‘n groot deel van die bevolking uit van formele finansiële dienste.
Finansiële insluiting kan bevorder word deur toegang tot bekostigbare en pasgemaakte finansiële dienste uit te brei, mikrofinansieringsinstellings te ontwikkel en finansiële geletterdheid te prioritiseer. Boonop kan die gebruik van digitale transformasie en tegnologiese innovasies soos mobiele bankdienste en agentebanknetwerke ‘n deurslaggewende rol speel in die uitbreiding van finansiële toegang tot alle uithoeke van die vasteland.
Vaardigheidsgaping: Die vermoë vir Afrika-industrieë om in die wêreldmark mee te ding word beperk deur die tekort aan geskoolde arbeidsmag en ‘n gebrek aan tegniese en beroepsopleidingsprogramme.
Voldoende belegging moet na noodsaaklike mensekapitaal- en vaardigheidsontwikkelingsprogramme gekanaliseer word om die arbeidsmag toe te rus met die vaardighede wat nodig is vir moderne nywerhede. Die private sektor, as toekomstige werkgewers, moet aan boord wees om onderwys te help belyn met die industrie se eise.
Regulerende struikelblokke: Belegging en gemak om sake te doen in baie Afrika-lande word ontmoedig deur oormatige burokrasie, omslagtige regulering en korrupsie.
Om ’n gunstige sake-omgewing vir beide plaaslike en buitelandse beleggers te skep, moet Afrika doelbewuste pogings aanwend om regulasies te stroomlyn, burokratiese hindernisse te verminder en korrupsie te bekamp.
Streekintegrasie en handelsuitdagings: Handelsversperrings, gebrek aan uitvoergerigte infrastruktuur en beperkte markinligting is een van die oorsake van Afrika-nywerhede se onvermoë om toegang tot internasionale markte te verkry.
Om ‘n bevorderlike werksomgewing te skep, moet Afrika-lande handelsversperrings verminder en handel binne-Afrika uitbrei. Sulke streeksintegrasie kan groter markte skep en industriële groei ‘n hupstoot gee.
Pan-Afrika-inisiatiewe soos die Afrika-kontinentale vryhandelsgebied (AfCFTA)-ooreenkoms gekombineer met nasionale aksies om reisbeperkings onder Afrikane te verminder, is ‘n stap vorentoe vir Afrika se industriële groei.
Hierdie Afrika-industrialiseringsdag is nog ‘n herinnering aan die potensiaal wat Afrika inhou. Ons word daaraan herinner dat die vermiste sekondêre sektore nie net ‘n probleem is nie, maar ook deel is van die oplossing vir Afrika se ontwikkelingsuitdagings.
Industrialisasie bevorder nie net ekonomiese groei nie, dit kom ook neer op armoedevermindering, finansiële insluiting, verminderde ongelykhede en verbeterde lewenstandaarde. Afrikane moet hul fokus verskuif, verstandig belê en die volle potensiaal van industrialisasie tot voordeel van almal benut.
