Die staatskapingskommisie se laaste verslag skets ‘n donker prentjie vir die ANC weens die rol wat die party en sy leiers gespeel het om by te dra tot grootskaalse korrupsie en bedrog in die land.
Volgens die verslag is “dit dus nodig om die rol van die party te ondersoek waar hy aktief betrokke geraak het by korrupte aktiwiteite vir eie gewin, om korrupte aktiwiteite toe te laat om voort te gaan onder sy toesig, en versuim om in te gryp om sulke aktiwiteite te voorkom of stop te sit. Dit het die raamwerk geskep vir korrupsie en staatskaping om te floreer.”
“Die ANC was die enigste regerende party sedert die koms van demokrasie, en spesifiek gedurende die jare wat die korrupsie ondersoek word. Dit was verantwoordelik vir die ontplooiing van mense na die hoogste poste in die Regering,” lui die verslag.
Voorts het die ANC “’n beduidende meerderheid in die parlement, wat dit in staat stel om effektief toesig oor die uitvoerende gesag te beheer. Staatskaping het onder sy toesig plaasgevind”.
Volgens hoofregter Raymond Zondo is “verskeie ANC-leiers deur getuienis by die kommissie geïmpliseer. Daar was ook aansienlike bewyse dat die party self ’n begunstigde van staatskaping was, “aangesien dit betalings ontvang het van derde partye wat na bewering regeringskontrakte korrup bekom het”.
Zondo se verslag het bevind dat pres. Cyril Ramaphosa in sy eie verklarings toegegee het dat korrupsie en staatskaping bestaan, asook die ANC se rol om die grootste korrupsie in die land se geskiedenis te laat voortgaan.
“Hy het nie net toegegee dat daar korrupsie was nie, maar dat dit beide voortduur en deurdringend is, in die regering en in die party.”
“In kort, hy het toegegee dat die party meer moes gedoen het om staatskaping te voorkom, en dat swakhede in die ANC staatskaping in staat gestel het om pos te vat.”
Ramaphosa se erkenning lui: “Ons moet erken dat ons beweging, die African National Congress, diep betrokke was en bly by SA se korrupsieprobleem. Vandag word die ANC en sy leiers van korrupsie beskuldig. Die ANC staan dalk nie alleen in die beskuldigdebank nie, maar staan wel as beskuldigde nr. 1. Dit is die skerp werklikheid wat ons nou moet konfronteer.”
Oor die ANC se reaksie op staatskaping, het Zondo gesê Ramaphosa het erken dat sy party foute gemaak het met betrekking tot staatskaping. Oor wat die party intern gedoen het, het Zondo bevind Ramaphosa het getuig dat die ANC nie die vermoë het om die staatskaping te hanteer nie.
