Die Iranese regering het sy “vrywillige” samewerking met die Internasionale Atoomenergie-agentskap (IAEA) buite die Kern Nie-Verspreidingsverdrag (Nuclear Nonproliferation Treaty) (NPT) sedert gister gestaak.
Die skuif sal veroorsaak dat die VN-kernwaghond se kameras by die Iranese kerngeriewe verwyder word as hulle nie deur NPT-beskerming gedek word nie, het die Iranese owerhede verduidelik.
Die aankondiging het gekom terwyl Iran ‘n aanlyn-verrykingsmonitor en ‘n vloeimeter wat deur die IAEA opgestel is by een van sy kernterreine, gesluit het. Teheran het die VN-waghond daarvan beskuldig dat hy nie die “uitgebreide samewerking” wat dit met die Iranese owerhede gehad het, “waardeer” nie.
Die AEOI se woordvoerder, Behrouz Kamalvandi, wat toesig gehou het oor die afbreek-prosedure, het aan Iran se nasionale TV-uitsaaier gesê dat Teheran “sal ophou … met samewerking wat buite die [NPV]-beskermingsooreenkoms is.”
Teheran oorweeg nou “bykomende maatreëls” in dieselfde veld, het Kamalvandi aan joernaliste gesê. “Ons beplan ander stappe. Ons verwag van hulle [IAEA] om tot hul sinne te kom en Iran se samewerking te ewenaar. Dit is nie aanvaarbaar vir Iran om voort te gaan met samewerking, terwyl die ander kant nie dieselfde gedrag toon nie,” het hy bygevoeg.
Die stap kom in reaksie op ‘n konsep-resolusie wat Dinsdag deur die VSA, VK, Frankryk en Duitsland aan die IAEA-raad voorgelê is. In die dokument word Iran daarvan beskuldig dat hy nie die VN-kernwaghond se vrae ten volle beantwoord het oor sommige uraanspore by sekere terreine nie.
“Iran het geen verborge of ongedokumenteerde kernaktiwiteite of … onbekende terreine nie,” het die AEOI-hoof, Mohammad Eslami, Woensdag gesê. Hy het al die bewyse oor die beweerde bestaan daarvan as “vals dokumente” gebrandmerk wat daarop gemik is om “maksimumdruk” op Teheran te handhaaf.
Iran het in 2015 ‘n ooreenkoms oor sy kernprogram met die wêreldmoondhede aangegaan. Teheran het ingestem tot bykomende IAEA-beheer oor sy kernterreine en sekere verrykingsdrempels in ruil vir verligting van sanksies.
In 2018 het die Amerikaanse president Donald Trump se administrasie eensydig die ooreenkoms verlaat en sanksies teen Iran ingestel, wat sy olie-, petrochemiese -, skeeps- en ander sektore gerig het. Nadat Joe Biden die Withuis betrek het, het die samesprekings tussen Iran en die wêreldmoondhede oor die kwessie hervat, maar het in Maart weer tot stilstand gekom ná ‘n jaar van onderhandelinge.
Iran het waarborge van Washington geëis dat enige toekomstige Amerikaanse president nie aan ‘n nuwe ooreenkoms sal onttrek nie, en het die VSA gevra om Iran se Islamitiese Revolusionêre Wagkorps van sy lys van terroriste-organisasies te verwyder. Die VSA het nie op hierdie versoeke gereageer nie.
