Die vakbond Solidariteit het ‘n nuwe verslag gepubliseer wat fokus op die belastinglas van die belangrikste inkomstegroepe van Suid-Afrika en hoe dit met ander lande vergelyk word.
Die vakbond gebruik Statistiek Suid-Afrika se verdeling van die samelewing in tien gelyke dele wat desiele genoem word. Dit vergelyk dit dan met behuising, voedsel, vervoer en ander koste – en die belasting wat op elkeen betaalbaar is.
Die gegewens toon aan dat mense met ‘n inkomste van drie desiele en onder – met ‘n bruto maandelikse inkomste van R640 – onder die broodlyn leef vir alle praktiese doeleindes.
‘Soos verwag, is dit slegs moontlik om in so ‘n lae inkomste uiters basiese behoeftes te bevredig. Daarom word die grootste deel van die inkomste bestee aan voedsel (38,67%) en behuising (25,27%).
‘As gevolg van BTW en ander belasting, sal die gemiddelde persoon in desiel 3 uiteindelik ‘n effektiewe belastingkoers van ongeveer 7% hê.
Met ‘n gemiddelde maandelikse inkomste van R8,746, is mense in desiel 9 reeds beter daaraan toe as 80% van die land se mense, het Solidariteit gesê.
Ten spyte van hierdie leemte, in terme van Suid-Afrika se belastingklasse, is hierdie inkomste steeds aan die absolute onderpunt van die spektrum, met ‘n groot deel wat van belasting vrygestel is, lui die verklaring.
‘Uiteindelik bestee mense in desiel 9 steeds ‘n groot persentasie van hul inkomste aan verblyf (27,7%) en kos (16,9%), maar daarbenewens word ‘n groot belastinguitgawe in die vorm van vervoer bygevoeg.’
Die feit dat die petrolheffing nou reeds 40% van die brandstofprys is, impliseer dat mense in hierdie desiel gemiddeld meer belasting in die vorm van petrolheffings as inkomstebelasting betaal, het Solidariteit gesê.
‘Ondanks ‘n relatief lae inkomste in terme van hul belastingkrag, dra mense in desiel 9 steeds ‘n effektiewe belastinglas van 16%. Dit impliseer dat mense in desiel 9 in ‘n tradisionele 8-uur werksdag slegs 6 uur en 43 minute werk vir hul eie inkomste. Hulle werk eintlik die ander 1 uur en 17 minute vir die staat.”
Alhoewel ‘n persoon met ‘n gemiddelde bruto inkomste van R70 000 per maand in die hoogste desiel in terme van inkomste val, val hulle slegs in die tweede hoogste belastingklas.
As gevolg van Suid -Afrika se progressiewe inkomstebelastingstelsel, betaal ‘n persoon in hierdie desiel reeds aansienlike inkomstebelasting – maar tesame met BTW en ander belasting is die totale bedrag wat eintlik aan die staat betaal is, ongeveer 50% hoër as net die inkomstebelastingbedrag, het Solidariteit gesê.
‘Die effektiewe belastinglas van die persoon in desiel 10 is gemiddeld 42,5%. Dit impliseer dat mense in desiel 10 slegs 4 uur en 36 minute vir hulself werk in ‘n normale werksdag van 8 uur – vir die ander 3 uur en 24 minute werk hulle eintlik vir die staat. Dit beteken dat mense wat om 08h00 in hul kantoor is eers om 11h24 vir hulself begin werk.”
Waar die meeste ander lande hul inkomstestrome tot ‘n paar kategorieë beperk, het die Suid-Afrikaanse regering besluit om belasting op alle moontlike maniere van sy burgers te onttrek, het Solidariteit gesê.
Benewens bogenoemde direkte heffings, het die vakbond gesê dat Suid -Afrikaners ook kan verwag om op alles belas te word, van rente tot TV -lisensies.
