Hulle sê dat alle publisiteit goeie publisiteit is, en dat sommige films inderdaad groter belangstelling kry nadat hulle verbied is – mense wil tog altyd hê wat hulle nie kan kry nie.
Hier is 12 rolprente wat onder meer in die apartheidsjare in Suid-Afrika verban was, maar van die beste verhale op die groot skerm is.
A Clockwork Orange (1971)
Stanley Kubrick se A Clockwork Orange, wat berug is vir die aanbieding van geweld, bevat ‘n paar van die bekendste en hoog aangeskrewe tonele van dié filmmaker. Dit vind plaas in ‘n distopiese toekoms waar Alex, die charismatiese (en sosiopatiese) protagonis, in die tronk sit en onderwerp word aan staatsontwikkelde afkeer-terapieë wat bedoel is om die misdaadprobleme van die samelewing te stop. As gevolg van grafiese voorstellings van verkragting en geweld, is die film meer as 30 jaar lank verbied in lande soos Ierland en Singapoer.
Apocalypse Now (1979)
Francis Ford Coppola het een van die indrukwekkendste loopbane van alle Hollywood-regisseurs. Die Godfather-flieks I en II word gereeld bo-aan ‘Best Of’-lyste aangehaal, met Apocalypse Now ook iewers in die omgewing. Laasgenoemde het egter ook met omstredenheid gekom. Dit is in Suid-Korea verbied vanweë die anti-oorlogstema, terwyl ander wyd bespreek het of dit eintlik ‘n oorlog teen die oorlog of ‘n vooroorlogse film is. Hoe dit ookal sy, dit word algemeen beskou as die beste film oor Viëtnam, en word algemeen beskou as een van die beste oorlogsfilms wat ooit gemaak is.
The Texas Chain Saw Massacre (1974)
Dit is ‘n gru-meesterstuk wat steeds een van die gewildste en suksesvolste films binne die genre bly. Alhoewel dit ‘n aantal ‘spin-offs’, vervolgverhale en herverwerkings veroorsaak het, sal die oorspronklike weergawe van The Texas Chain Saw Massacre altyd die oorspronklike, beste en vader van die ‘slasher’-subgenre bly. Dit is jare lank verbied in Wes-Duitsland, Singapoer en verskeie Skandinawiese lande weens die hoë vlakke van geweld en wreedheid, en is in sommige gebiede in gesensureerde vorm vrygestel.
All Quiet on the Western Front (1930)
Een van die eerste gewilde films wat handel oor die gruwel van oorlog. All Quiet On The Western Front bied ‘n realistiese en ontstellende blik op die lewe tydens die Eerste Wêreldoorlog, veral met die toenemende ontnugtering van een soldaat oor die gebeure wat hy in die gesig staar. Die film is gedurende die dertiger- en veertigerjare deur die Nazi-party in Duitsland verbied vanweë die vermeende anti-Duitse boodskappe, sowel as in Australië en Nieu-Seeland weens die teenoorlogse standpunt.
The Blue Kite (1993)
Die voorstellings van die kommunistiese regime van Mao het daartoe gelei dat The Blue Kite op die vasteland van China verban was, en die regisseur Zhuangzhuang Tian het ‘n verbod van tien jaar om films te maak. Die film het egter ‘n aantal toekennings op die internasionale filmbaan gewen nadat dit uitgereik is. Dit word vertel vanuit die perspektief van ‘n jong seun wat gedurende die 1950’s en 60’s in Beijing grootgeword het, wat werklike verhale van die lewe tydens die kulturele rewolusie in die stad demonstreer en verborge waarhede van binne op die vasteland ondersoek.
Brokeback Mountain (2005)
Ang Lee se veelbekroonde film was in omstredenheid gewikkel nadat dit as beste film teen Crash (2004) verloor het. Sommige het die Akademie van homofobie beskuldig, veral omdat die rolprent algemeen beskou is as die beste film van die jaar, en dat hy destyds meer pryse vir beste rolprente en beste regisseurs gewen het as enige ander film. Brokeback Mountain vertel die verhaal van die komplekse romantiese en seksuele verhouding tussen twee cowboys. Die film is verbied in ‘n aantal lande in die Midde-Ooste en in China weens die uitbeelding van homoseksualiteit.
Battle Royale (2000)
Battle Royale vergelyk dikwels met The Hunger Games (2008), wat ook op soortgelyke gronde verbied is. Die film volg ‘n groep graad nege Japannese studente wat na ‘n eiland gestuur word waar hulle mekaar moet doodmaak totdat die laaste oorlewende as wenner aangewys word. Alhoewel die geweld soms redelik dramaties kan wees, is daar ‘n donker humor in die hele film, wat dit gehelp het om ‘n kultusstatus te verkry, en hoewel dit in verskeie lande verbied is (insluitend Duitsland,) het Battle Royale een van Japan se suksesvolste films geword.
Hail Mary (1985)
Godslastering en eksplisiete seksuele inhoud bied dikwels die perfekte kombinasie om films te verbied. Die bekende Franse New Wave-regisseur Jean-Luc Godard vertel die verhaal van die geboorte van die Maagd in ‘n moderne omgewing. Hail Mary is verbied in Brasilië en Argentinië nadat dit vrygestel is. Pous Johannes Paulus II het selfs ‘n kritiek op die film gelewer en verklaar dat dit ‘die godsdienstige gevoelens van gelowiges diep beseer’, en baie betogers het opgedaag vir verskillende openingsaande en feeste. Dit is nietemin geprys deur ‘n aantal kritici, veral vir die kinematografie daarvan.
Last Tango in Paris (1972)
Dis die tweede film met Marlon Brando as hoofspeler op ons lys. Vanweë die eksplisiete seksuele inhoud daarvan, is Last Tango In Paris 30 jaar lank verbied in lande soos Suid-Korea, Portugal, Singapoer, Italië en Chili. In Brittanje is die film gesny om die duur van die sekstonele te verminder, wat die vrystelling daarvan moontlik gemaak het. Die film fokus op die seksuele verhouding tussen ‘n Amerikaanse man en ‘n vrou van Paryse en word deur sommige beskou as een van die mees erotiese en bevrydende films wat ooit gemaak is. Daar is egter sedertdien kontroversie oor Brando en die regisseur Bernardo Bertolucci se optrede op die stel.
Persepolis (2007)
‘n Geanimeerde mondigwordingverhaal wat afspeel teen die agtergrond van die Iranse rewolusie, en gebaseer op Marjane Satrapi se outobiografiese grafiese roman met dieselfde naam. Alhoewel dit aanvanklik in Libanon verbied was nadat sommige geestelikes dit ‘aanstootlik vir Iran en Islam’ gevind het, is Persepolis later vrygelaat na ‘n bohaai deur intellektuele en politieke kringe. Dit het ‘n mengsel van lof en kontroversie veroorsaak met internasionale bekendstelling; beoordelaars het die film byna universeel geprys, terwyl die Iraanse regering voortgegaan het met sy klagtes en Persepolis van verskeie feeste afgehaal het. Dit is ‘n belangrike rolprent in animasie en wêreldfilms.
The Last Temptation of Christ (1988)
Om die verhaal van Jesus Christus se lewe te vertel, is daar altyd ‘n groot risiko om aanstoot te gee. Voeg die aardse versoekings waarmee hy te kampe gehad het by, veral dié van seksuele aard, en hierdie veroordeling word aansienlik versterk. Alhoewel dit ‘n vrywaring bevat wat verduidelik hoe die film ‘n afwyking is van die Bybelse uitbeelding van Jesus se lewe, het Martin Scorsese se The Last Temptation Of Christ ‘n groot deel kritiek verkry. Dit is in Israel verbied na bekendstelling en het ‘n direkte verbod in Singapoer, waar dit nog nooit toestemming gekry het om vertoon of vrygelaat te word nie.
Monty Python’s Life of Brian (1979)
Van die een uitbeelding van Christus na die ander … wel, byna. ‘Hy is nie die Messias nie, hy is ‘n baie stout seun.’ Brian is op die oorspronklike Kersdag in die stal langsaan in Bethlehem gebore, en hy spandeer die res van sy lewe deur met Jesus verwar te word. Monty Python’s Life Of Brian is een van die gewildste komediefilms van alle tye. Dit het selfs die verbod daarop ten gunste van die fliek gebruik, met plakkate in byvoorbeeld Swede wat verklaar: ‘So snaaks dat dit in Noorweë verbied is!’
