Gerugte van oproer, opstand, opstand en selfs ‘n staatsgreep kan ernstige gevolge hê, selfs al is dit nie waar nie. Hoe minder veilig die regering voel, hoe meer onderdrukkend sal dit wees, berig The Daily Friend.
‘Gerugte doen die rondte dat Cyril wegkruip uit vrees vir sy lewe en ‘n opstand word op 23 Augustus beplan. Enige bevestiging?’
Só lui ‘n boodskap op ‘n plaaslike WhatsApp-groep verlede week Maandag, 9 Augustus 2021.
Ek vermoed dat die term ‘opstand’ verkeerd was, en ‘rewolusie’ moes gewees het. Dit is immers wat president Cyril Ramaphosa, en ‘n goeie deel van die media, die onluste in Julie genoem het.
As gevolg hiervan het iemand voorgestel dat die gerugte ‘n mate van waarheid bevat, en dat hierdie keer na intelligensie geluister word.
Tog het die gerugte swak ondersteuning. Daar was min tekens daarvan in die media of op openbare sosiale netwerke. Natuurlik is daar baie WhatsApp-groepe wat ‘n rol gespeel het in die onluste in Julie, waarvan die nederige rubriekskrywer nie lid is nie.
‘n Paar dae gelede het Netwerk24 ‘n berig geplaas oor ‘n uitgelekte intelligensieverslag wat sê dat iets vir 23 Augustus beplan word, insluitend geteikende aanvalle op regeringsfasiliteite soos polisiestasies, militêre basisse en gevangenisse.
MyBroadband het ‘n dag later ‘n herversending van die Netwerk24-storie gepubliseer, en nog ‘n dag later ook The South African.
Beide beklemtoon die planne om nasionale sleutelpunte te sluit en vuurwapens van polisie- en weermagbronne aan te skaf (in teenstelling met wettige wapeneienaars, sê een).
Na wat verneem word, neem die polisie die dreigemente ernstig op. Volgens die uitgelekte verslag is hulle van plan om hierdie keer voorbereid te wees.
Dit kan ‘n welkome verandering aanbring van hul opvallende afwesigheid tydens die plundering in Julie, maar dit is nie baie gerusstellend om te hoor dat hul planne, soos hier gelys, gaan oor die beskerming van hulself, en nie burgers of hul eiendom nie:
Geen polisiebeampte werk alleen op Maandag 23 Augustus nie
Alle polisiemanne aan diens sal aangesê word om koeëlvaste baadjies te dra – selfs dié in kantore
Alle vuurwapens moet op ‘n veilige plek gebêre word, of aan die persoon van ‘n beampte gedra word.
Polisiemanne wat nie hul eie voertuie het nie, moet deur kollegas of iemand wat kan bestuur, tuis gehaal word.
Enige bedreiging met betrekking tot hierdie datum moet deur ALLE lede van die polisiemag ernstig opgeneem word.
Volgens Sihle Zikalala, premier van KZN, sal daar op 23 Augustus geen stilstand in sy provinsie wees nie, soos berig op IOL. Natuurlik moet ‘n mens die betroubaarheid van die bron, wat ‘n Zuma-ondersteuner is, en die boodskapper, in hierdie geval, bevraagteken.
Die hele ding hang dus af van die waarheid van die ‘uitgelekte intelligensieverslag’, en The Daily Friend se veslaggewer is nog lank nie daarvan oortuig dat ons selfs geverifieërde intelligensie kan vertrou wat deur die disfunksionele regering van Suid-Afrika vervaardig word nie, wat nog te sê van skaduryke uitgelekte berigte.
So, miskien word daar iets beplan, maar dalk nie.
Die gevare van ‘n beplande opstand of staatsgreep is duidelik. Dit sal die een faksie van die ANC teen die ander plaas, baie onnodige bloedvergieting veroorsaak, en hoewel dit waarskynlik nie sal slaag nie, sal dit ons ernstig gewonde ekonomie verder skade berokken.
Daar is ernstige gevolge van gerugte van onluste en opstand, al gebeur dit nie.
Onmiddellik na die onluste in Julie was ons getuie van growwe skendings van die grondwetlike regte, terwyl die polisie deur tot deur gegaan het en mense se huise binnegeval het en nuwe goedere gekonfiskeer het waarvoor inwoners geen kwitansie kon lewer nie.
Om die publiek weg te lei van die polisie se volslae versuim om die plundering en vernietiging te voorspel, te voorkom of te beperk, het Bheki Cele – hoe het hy die kabinetskommeling oorleef? – ‘n groot vertoning gemaak van die drakoniese soektog na gesteelde goedere. Die Suid-Afrikaanse Polisiediens spog met hul onwettige soektogte en onwettige konfiskering op Twitter. ‘n Hoogtepunt hiervan was die groot vonds van ‘n halfdosyn ‘nuwe pare tekkies en skoene sonder kwitansie’.
Die Handves van Regte sê in artikel 14: ‘Elkeen het die reg op privaatheid, wat insluit die reg om nie hul persoon of huis te laat deursoek, hul eiendom deur te soek nie, om besittings in beslag te neem of om die privaatheid van hul kommunikasie te skend nie.’
Dit is presies die regte wat bedreig word wanneer ‘n regering onseker, verdedigend en paranoïes word. Die ANC staar ‘n skerp afname in sy verkiesingsondersteuning in die gesig, met meer mense wat eerder nie gaan stem as om vir die ANC te stem nie. Dit sal waarskynlik veroorsaak dat hy sy volstrekte meerderheid verloor, indien nie in 2024 nie, beslis in 2029. Gerugte van opstand sal die regering, sy weermag en sy polisie net verder afdraende stoot.
Baie onlangse wette het persoonlike privaatheid en vryheid laat vaar, alhoewel die howe soms teruggekap het en die regering herinner aan sy grondwetlike beperkings, soos dit gedoen het toe hulle die regulasie van onderskepping van kommunikasie en die verskaffing van kommunikasie-verwante inligting verklaar het. Wet 70 van 2002 (RICA) is ongrondwetlik.
Die grootste bedreiging is miskien dat wettige kritiek, burgerlike ongehoorsaamheid, protes en politieke organisasie as oproerig bestempel sal word. Blote vrees vir die veiligheidsmagte kan ‘n kragtige demper van onenigheid wees; werklike inbreuk op openbare protes nog meer.
As daar inligting is oor beplande gewelddadige onrus, is dit die taak van die polisie om voor te berei daarvoor, of dit te voorkom. Om sulke intelligensie aan die publiek uit te lek, selfs al is die intellek goed, is ‘n growwe pligsversuim wat slegs angs en paranoia veroorsaak.
Dit gee die regering, en toekomstige klein tiranne soos Bheki ‘Generaal’ Cele, ‘n kans om groot skending van die burgerregte van mense te verberg. Dit gee hulle selfs ‘n verskoning om self gewapende rowers en plunderaars te word, van deur tot deur te gaan, sonder om ‘n wettige rede of regverdiging aan goeie dinge beslag te lê, wat dan later ‘verdwyn’.
In ‘n beskaafde land soos Suid -Afrika, waar ‘n Handves van Regte die mense teen hul regering beskerm, word die magte van die polisie streng beperk. Die onlangse optrede van die SAPD toon dat dit nie net ‘n wanhoop in die uitvoering van sy werklike pligte is nie, maar dat dit vryelik verder gaan as sy grondwetlike beperkings.
Onwettige toesig, onwettige klopjagte op privaat huise en onwettige soektogte na voertuie en voetgangers moet stop. In plaas daarvan om die polisie meer verskonings te gee om inbreuk te maak op die wettige regte van die burgers deur die onsekerheid van die regering te bekragtig, moet ons die polisie se straffeloosheid en mishandeling teenstaan.
