Die South African Law Reform Commission (SALRC) het ‘n besprekingsdokument gepubliseer oor sy ondersoek na kraam- en ouervoordele vir selfstandige werkers in die informele ekonomie in Suid-Afrika.
Die ondersoek en die aanbevelings daarvan dui op ‘n belangrike erkenning van die ongelykhede tussen vroue en mans in Suid-Afrika en die struikelblokke vir die volle deelname van vroue aan die ekonomie, sê regskenners van Cliffe Dekker Hofmeyr.
“Die SALRC is ‘n adviesliggaam wat die wet van ons land wil hernu en verbeter.
‘In sy besprekingsdokument identifiseer dit die feit dat selfstandige werkers in die informele sektor geen kraam- en ouervoordele kry nie, as ‘n kritieke leemte in die staat se sosiale beskermingstelsel.
“Die uiteindelike doel van die SALRC se ondersoek is om uitvoering te gee aan Suid-Afrika se verpligtinge ingevolge die Grondwet en toepaslike streeks- en internasionale geslagsgelykheidskonvensies.”
Hoewel ouer-, aannemings- en ingebruiknemingsverlof en -voordele onlangse positiewe veranderings in die land se wet is, is dit tans beperk tot werknemers.
Werknemers wat ‘n verlies aan inkomste ly tydens hul kraam-, ouer-, aannemings- of ingebruiknemingsverlof, kan aanspraak maak op voordele ingevolge die Wet op Werkloosheidsversekering (UIA) en die Wet op Werkloosheidsversekering (UICA).
Hierdie voordele word hoofsaaklik befonds deur verpligte bydraes van beide werkgewers en werknemers tot die Werkloosheidsversekeringsfonds (WVF).
Bydrae tot die fonds is ‘n voorvereiste vir toegang tot die voordele.
“Een van die uitdagings wat aangespreek moet word as kraam- en ouervoordele na selfstandige werknemers in die informele ekonomie uitgebrei word, is of informele werkers tot die fonds sal bydra en, indien wel, hoe; en of deelname verpligtend of vrywillig sal wees,” het Cliffe Dekker Hofmeyr gesê.
‘Die bespreking maak ‘n aantal aanbevelings met betrekking tot die aard van die voordele wat verleng kan word, insluitend dat die WVF-stelsel deur die departement van indiensneming en arbeid uitgebrei word na selfstandige werkers om voorsiening te maak vir kraam en ouer voordele, soos tans bepaal in die UIA en die Wet op Basiese Diensvoorwaardes aan alle werkers.”
‘n Ander belangrike oorweging is die omvang van die definisie van “selfstandige werknemer”.
In die besprekings se dokumente word aanbeveel dat ‘selfstandige werknemer’ gedefinieër word as ‘enige persoon, insluitend ‘n onafhanklike kontrakteur’ wat:
Haar of sy eie werksgeleenthede geskep het en doen nie verantwoording aan ‘n werkgewer nie;
Werk vir ‘n maatskappy of entiteit wat nie ingelyf is nie en nie vir belasting geregistreer is nie;
Help op enige manier om die besigheid van ‘n werkgewer in die informele ekonomie uit te voer.”
Dit word verder aanbeveel dat die definisie van “selfstandige werknemer” geïntegreer word in die definisie van “werknemer” in die relevante bepalings van die UIA, UICA en BCEA.
Die besprekingsstuk is oop vir openbare kommentaar en insette teen nie later nie as 29 Oktober 2021.
