Is korrekte spelling, veral in Afrikaans nog deesdae ter sprake? Is dit nog steeds ‘n refleksie van jou opvoedingvlak? (Wag nou, val die “s” van opvoedingsvlak nou ook weg volgens die nuwe taalreëls of nie?)
Geen wonder ons is so verward nie. En dan die gewraakte woord waaroor verskeie tydskrifredigeerders my keer op keer oor die vingers getik het: As jy verwys na iemand se legendariese status is die korrekte woord “ ikon“ en nie “ikoon “ nie. (‘n ”Ikoon“ is ‘n religieuse kunswerk bv. ‘n altaarstuk.) Nog nooit het ek van iemand gehoor wat na ‘n beroemde as ‘n “ikon“ verwys nie. Die taalpuriste hou vol dis “ikon“, nie “ikoon“ nie. Al weet niemand waddehel jy bedoel as jy ikon skryf nie.
Maar daar is verwarring en blote slegte spelgewoontes. Reuse verskil. Keer op keer skryf volwassenes wat wraggies van beter moet weet “Dankie, ek waardeur dit”. Waardeur wil jy loop? Watter deur? Ons spreek dit tog nie as “waardeur“ uit nie?
Daar is ook ‘n duidelike generasiegaping ten opsigte van spelling. Ons van ‘n ouer generasie is gedril op skool om reg te spel. Rympies geleer om dit te onthou. ‘n Verdoemende kring met ‘n rooi pen is om ‘n spelfout getrek.
En as die onderwyser nou nog ektra beduiweld was, nog met ‘n rooi pen onderstreep ook. En daar is punte afgetrek. Sommer baie.
‘n Nuwe generasie ly nie onder die taalterreur-aksie nie. Nie dat ek hulle hul sagter behandeling misgun nie. Ek wonder net oor die langtermyngevolge. As jy aansoek doen vir ‘n werk of ‘n voorlegging moet doen, reflekteer swak spelling en ‘n gebrekkige woordeskat asook brandsiek taalgebruik nog steeds ‘n gebrek aan ordentlike opvoeding en opleiding? Of sien diegene wat jou aansoek of voorlegging moet beoordeel dit nie raak nie omdat hulle self hieraan skuldig is?
Ons as ouer generasie het nie die kortpaaie en afkortings geken van sms en WhatsApptaal nie. Dis die leksikon van die jongeres by wie se afkortings en vreemde “lingo “ ons desperaat probeer bybly.
Dan my groot nemesis – een wat my in galbulte van frustrasie laat uitslaan – die verkeerde gebruik van die woord passie. “Passione“ (Latyns) beteken lyding. So ook in Afrikaans – die “Passie van Christus“, die “Passiespele“. Die korrekte en mooier woord is “hartstog“. Dink daaroor in die figuurlike sin – jou hart se pad (of tog).
As jy taal, spelling, leesteken of sintaksfoute in dié artikel vind – dis nie my skuld nie. My verweer: ek is ‘n skrywer en meeste skrywers gebruik ons geliefde taal … uhm … kreatief.
DIE SPEL
Spelling is die spel
Waar jou skrywe vertel
Of jou taalkennis ‘n onbevoegtheidsvonnis op jou vel.
As jy dink die Afrikaanse taal spel eenvoudig foneties
Is jou aanname verkeerd, hipoteties
Want as jy ly met ‘n lang y
En eintlik wil lei met ei
Is jy ‘n martelaar nie die leier nie.
Verveeld het twee ee’s , verveling net een
En ‘n lieg se leuen, spel anders as geld bedel of teen iets leun
Verras met twee r’e en veras met net een – is die verskil tussen verbasing en dood
Vaal met ‘n v is kleurloos, maar faal met ‘n f – beteken jy’s in effense nood
Trofee het g’n e langs die o, maar troetel het
Die een wen ‘n prys en die ander is liefdevolle pret
Mis jy die aksent streep op a-p-p-e-l
Vewys jy na ‘n vrug en nie die regsprosedure wat in ‘n hof tel
Soos ons al hoe vinniger eposse, smsse en WhatsApps uittik
Vergeet ons dat verskillende spellings, op gans ander betekenisse mik
Let versigtig op jou vingers se woelinge op daai toetssleutelbord
Vergeet van jou baadjie, Boeta, aan jou spelling sal jy getakseer word.
Lizz Meiring
